Jeśli macie doświadczenie występów przed kamerą, zapewne wiecie, że kamera wychwytuje wszystko. Nasze tiki, pogniecioną bluzkę, przechylenie głowy, “yyyy”, powtórzenia, ułożenie rąk, włosów, ramion, ułożenie oczu, ust. Mówi się, że oko kamery jest bezlitosne. Dlaczego? Bo wychwytuje to, z czym trudno dyskutować.
Fakty – mówiąc metaforycznie – to to, co z danej sytuacji, rozmowy, umowy zarejestrowałaby kamera i mikrofon. Bez opinii, bez interpretacji. Na poziomie faktów możemy ustalić wspólne rozumienie danej sytuacji.
Fakty to pierwszy z czterech elementów komunikatu budowanego w oparciu o Porozumienie bez przemocy. Drugim elementem są uczucia. Trzecim potrzeby. Czwarty to prośby.
Przykłady komunikatów zawierających fakty:
- Umawialiśmy się, że wrócisz o 20.00, jest 20.20.
- Widzę niepozmywane naczynia w zlewie, a dziś jest Twój dyżur zmywania.
- W zeszłym miesiącu opłacałam internet i jednocześnie umawialiśmy się, że będziemy opłacać na zmianę. Termin zapłaty rachunku minął dwa dni temu i dostałam przypomnienie o zapłacie.
- W środę zleciłam ci wykonanie analizy, jest poniedziałek, i nie widziałam tej analizy.
- Usłyszałam od Anieli, że powiedziałaś, że nie da się ze mną dogadać.
- Od tygodnia widzę, że grasz na komputerze codziennie wieczorem przez co najmniej cztery godziny. Grasz również, kiedy kładę się spać.
Dlaczego fakty są podstawą #komunikacjaserca?
Po pierwsze, powstrzymują nas od snucia historii, czyli budowania w naszej głowie interpretacji tego, co się wydarzyło. Taki teatr jest przydatny w pracy detektywa, jednakże w codziennym życiu może oddalać nas od siebie. Za każdą taką historią w naszych głowach bowiem kryją się oceny i osądy. Mark Twain zwraca słusznie uwagę, że: “Przeżyłem wiele lat i miałem wiele problemów, z których większość nigdy się nie wydarzyła”.
Po drugie, odwracają naszą uwagę od tego, że ktoś jest zły lub nie ma racji. Marshall Rosenberg w książce Porozumienie bez przemocy. O języku życia stwierdza, że jednym z komunikatów odcinających nas od życia „(…) są osądy moralne, sugerujące, że ludzie, których działanie jest niezgodne z naszym systemem wartości (…)” (s. 33).
Po trzecie, budują świat, co do którego się zgadzamy, tzn. zgadzamy się, jeśli oboje widzimy, że naczynia są w zlewie, że rachunek nie został opłacony, itd. Ale też fakty dają szansę na to, aby sprostować nasz stan wiedzy: np. nasz zegarek może się spieszyć, pracownik zrozumiał, że analizę ma dostarczyć w poniedziałek za tydzień, a nasze dziecko gra od tygodnia na komputerze, ponieważ bierze udział w ważnym turnieju.
#komunikacjaserca to komunikacja empatyczna, czerpiąca z Porozumienia bez Przemocy Marshalla Rosenberga, nastawiona na to, aby usłyszeć i być usłyszanym.
Bibliografia:
Beata Kozyra, Komunikacja bez barier. Jak rozumieć i być rozumianym, Warszawa 2019
Marshall Rosenberg, Porozumienie bez przemocy. O języku życia, wyd. 3 rozsz., Warszawa 2016
